Anchelino Vrolijk di POR elaborando tocante enseñanza aki na Aruba

Recientemente SIMAR como sindicato di Maestronan di Aruba a tene un debate politico. Aki diferente ponencianan a wordo treci pa dilanti y awe mi ta comparti esaki cu cada cuidadano di Aruba.

Como principio educativo pa henter enseñansa preparatorio/primario, principalmente pa motivo cu esaki ta reconoce y respeta e diversidad grandi cu ta existi bao di e populacion di alumno entre 4 pa 12 aña.

Na mes momento enseñansa inclusivo ta respeta e existencia di enseñansa special, cu ta demanda un acogida concentra, ortho-pedagogico y orthodidactico. Educacion inclusivo ta nifica cu tur mucha y hoben, cu y sin discapacidad of dificultad, ta siña hunto den e diferente institucionnan educativo regular, cu un sistema di apoyo apropia.

Teniendo esaki na cuenta, ta importante pa nos na Aruba por brinda un espacion inclusivo na tur alumno, pa di e manera aki nan por desaroya nan mes di tal manera cu nan por yega na realisa trabounan den diferente area den nan bida adulto, sin cu nan situacion fisico of hasta mental por afecta esaki.

Pa e motibo aki, partido POR ta pro enseñanza inclusivo na Aruba. Na cada scol y den henter nos sistema escolar, cuminsando cu enseñansa primario. Tal team mester wordo ekipa e.o. cu maestronan specialisa pa programanan compensatorio (‘remedial teachers’), como tambe pa programanan social-pedagogico (‘social workers’).

Pa enseñansa preparatorio (KO) nos partido tambe ta di acuerdo pa cada klas/grupo wordo guia pa tanto pa un maestro(a), plus un asistente educativo (onderwijs-assistent).

Partido POR ta totalmente de acuerdo pa cada klas na Aruba conta cu un asistente educativo. No solamente pasobra e ta hunga un parti esencial den un Educacion Inclusivo, pero tambe pasobra realisticamente awendia e peso pa nos como maestro ta birando casi imposibel pa carga.

Cada biaha nos tin mas alumno, pero e mesun cantidad di klas y scol. Fortificacion di nos sistema educativo ta di sumo importancia pa por garantisa un enseñasa di calidad, y un bon caminda pa cuminsa lo por ta den structuracion di un sistema di cuido y guia.

Mi partido ta reconoce e papel protagonico di Papiamento como idioma nacional, banda di e otro idiomanan: Hulandes, Spaño y Ingles. Ademas nos partido ta di opinion cu mester fortifica proyecto SAM riba tur faceta, e.o.: legislacion, profesionalisacion di e cuerpo di docente, desaroyo curicular y produccion di material pa scol, sin lubida e fondonan indispensable pa implimenta tal inovacion.

E Aruba cu nos ta bibando aden den actualidad ta un composicion di e Arubiano tradicional y e Arubiano nobo. Pa cu esaki nos tin di sa pa adapta nos sistema di enseñanza di tal manera cu tur persona por tin acceso na esaki, sin cu nan por confronta obstaculo di idioma.

Papiamente ta nos idioma oficial y cu mester haya su debido relevancia den nos identidad como pais. Pa nos por logra esaki, e mihor manera ta pa pone Papiamento como e idioma di instruccion na cierto scolnan, y integra idiomanan manera Hulandes, Ingles y Spaño mas hopi den nan curriculum escolar.

Partido POR ta pro e proyecto piloto SAM. Nos constitucion, articulo I.20, inciso 5: Gobierno mester ofrece suficiente enseñansa basico di formacion general publico na un cantidad suficiente di scol.

Segun regla stipula pa medio di ordenansa nacional por permiti desviacion di e disposicion aki, con tal cu ta duna oportunidad pa haya enseñansa basico di formacion general publico Prome cu nos bai papia di independisa scolnan publico, nos tin cu regla e derechonan di e maestronan prome.

Como docente mi mes a experencia momento cu a purba na independisa y a sali na cla cu e rechten en plichten di maestronan no ta completamente regla. Apesar cu un maestro ta un gelijkgestelde na un ambtenaar, toch e LMA no ta proteha e maestro completamente, ademas e LMA ta papia di diensten cu ta diferente cu esnan cu ta traha como maestro.

Pa es motibo aki mester traha un CAO completamente nobo pa enseñanza prome cu bai papia di independisa scolnan publico. Ademas scolnan publico tey tambe pa segura pa e muchanan cu no a hanja un cupo na un scol cu ta resorta bou di un Stichting, pa alsnog e mucha aki tin e posibilidad di drenta un scol sin restricion.

Pa es motibonan aki partido POR ta contra independisashon di scolnan publico. Un mecanismo di consulta structura entre scolnan primario y scolnan secundario pa e.o.: un progreso programatico (‘programatische doorstroming’) entre ambos nivel escolar, e.o. mester explicita e reglanan di admission.

Como docente mi mes y pa experiencia propio y personal, mi ta reconoce e importancia di bin cu un mecanismo di consulta structura entre scolnan secundario y basico.

Hopi biaha bo ta mira casonan di alumnonan cu, pa falta kizas di comunicacion adecua entre scolnan, ta wordo pone den un nivel di enseñanza no apto pa nan capacidad.

Pa e motibo aki Partido POR ta di opinion cu articulacion di un mecanismo di consulta entre scolnan primario y secundario mester ta poni den e top di prioridad den nos Sistema di enseñanza.

Ta (mas) transparencia den maneho di enseñansa a traves di momentonan periodico di participacion cu e actornan principal den enseñansa, e.o.: maestronan, mayornan, studiantenan y nan respectivo organisacionnan representativo.

Esaki den espirito di e articulo di enseñansa I.20, inciso 8: “Pa medio di ordenansa nacional ta stipula regla tocante participacion di esnan cu ta haya enseñansa parcialmente o totalmente paga for di caha nacional y di nan representantenan legal”.

E Sistema di enseñanza mester tin un participante clave den su evolucion: e mayor/voogd. No ban lubida cu sin e ayudo di esnan encarga cu e alumno na cas, masha poco nos como maestro por haci pa crea alumnonan di excelencia.

Apoyo na cas pa cu e trabou di e maestro ta di sumo importancia y como tal Partido POR ta totalmente pro pa tin mas transparencia den e maneho di enseñansa na Aruba, unda cu esnan encarga cu cuido na cas di e alumno tin mas inclusion den esaki.

E asina yama UNESCO-norm di 6% di GDP, cual ta propone pa Gobierno inverti anualmente minimalmente 6% di nos GDP den enseñansa. Mi partido ta partidario tambe pa institui fundonan adicional pa e.o.: mantencion di edificionan, optimalisa inventario di scol (material di scol/instrumentario) y pa digitalisacion den enseñansa.

Educacion ta e garantia pa un pais ta mas prospero y cu mihor oportunidad pa su conciudadanonan. Como tal e mester ta un obligacion di cada Gobierno pa sigura cu e Sistema educativo di su Pais ta optimo pa su habitantenan.

E asina yama UNESCO-norm ta propone pa 6% di GDP di un pais wordo destina na invercion den e Sistema educativo. Pero nos di Partido POR ta di pensamento cu Gobierno di Aruba mester responsabilisa su mes den bay ‘the extra mile’ pa inverti mas ainda den enseñanza di calidad pa nos studiantenan.

No solamente inverti den mas curso, pero tambe inverti den mas material didactico cu lo sirbi como herment pa nos como maestro duna les mas efectivamente. Bin cu mas studionan na nivel Bachelor na Aruba, preferibelmente den co-operacion cu Institutonan educativo renombra den exterior.

Esaki den cuadro pa deminui nos propio ‘brain drain’ y pa atrae studiantenan extranhero. E pandemia aki a siña nos, sigur na Aruba, cu nos mester di mas fuente di ingreso como pais.

Nos tin di bin cu strategianan nobo pa inversionnan extrahero tuma lugar na nos pais. Facilitacion pa mas estudio riba nivel di bachelor na Aruba lo crea un atractivo nobo pa esnan di afo.

Esaki lo haci cu nos mesun localnan tambe lo tin mas opcion pa especialisa nan mes na Aruba mes, sin tin mester di crea un debe educacional astronomico riba nan nomber.

Partido POR ta pro pa bin cu mas estudionan riba nivel di Bachelor na Aruba. Un programa compensatorio pa tur studiante cu a wordoperhudica pa e situacion di COVID19.

Mester pone fondonan adicional pa produci y presenta tal programanan. E pandemia di Covid-19 a trece cun’e hopi reto y hasta perhuicio pa hopi di nos. Mi mes a conoce diferente caso caminda studiantenan a wordo perhudica den nan studio, pa un of otro motibo, pero tur relata na e pandemia aki.

E ta di sumo importancia pa duna e alumnonan aki un Sistema di compensacion pa loke nan a perde di logra, pasobra di otro forma nos lo tina mas drop outs cual lo bira un fayo mas den nos Sistema educativo.

Leave a Reply

Your email address will not be published.